[๔๒] กุศลธรรม อาศัยกุศลธรรมเกิดขึ้น เพราะอวิคตปัจจัย เพราะเหตุปัจจัย เพราะอารัมมณปัจจัยได้อย่างไร เพราะอวิคตปัจจัย เพราะเหตุปัจจัย เพราะอธิปติปัจจัย เพราะ อวิคตปัจจัย เพราะเหตุปัจจัย เพราะอนันตรปัจจัย เพราะอวิคตปัจจัย เพราะเหตุปัจจัย เพราะ วิคตปัจจัยได้อย่างไร [๔๓] กุศลธรรม อาศัยกุศลธรรม เกิดขึ้น เพราะอวิคตปัจจัย เพราะเหตุปัจจัย เพราะอารัมมณปัจจัย เพราะอธิปติปัจจัยได้อย่างไร เพราะอวิคตปัจจัย เพราะเหตุปัจจัย เพราะ อารัมมณปัจจัย เพราะอนันตรปัจจัย เพราะอวิคตปัจจัย ได้อย่างไร [๔๔] เอกมูลกะ ทุมูลกะ ติมูลกะ จตุมูลกะ ปัญจมูลกะ สัพพมูลกปัจจัย แห่งบท หนึ่งๆ ผู้มีปัญญาพึงจำแนกให้พิสดาร ในอนุโลม มีนัยอันลึกซึ้ง ๖ ประการ คือ ติกปัฏฐานอันประเสริฐ ทุกปัฏฐานอัน อุดม ทุกัตติกปัฏฐาน ติกัททุกปัฏฐาน ติกัตติกปัฏฐาน และทุกัททุกปัฏฐาน [๔๕] กุศลธรรม อาศัยกุศลธรรมเกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัยได้อย่างไร เหตุปัจจัย ท่านจำแนกไว้พิสดารแล้วในอนุโลมนัยอย่างใด ธรรมที่ไม่ใช่เหตุปัจจัย แม้ในปัจจนียนัย ก็พึงจำแนกให้พิสดารอย่างนั้น [๔๖] กุศลธรรม อาศัยกุศลธรรมเกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอารัมมณปัจจัย ไม่ใช่เพราะ อธิปติปัจจัย ไม่ใช่เพราะอนันตรปัจจัย ไม่ใช่เพราะสมนันตรปัจจัย ไม่ใช่เพราะสหชาตปัจจัย ไม่ใช่เพราะอัญญมัญญปัจจัย ไม่ใช่เพราะนิสสยปัจจัย ไม่ใช่เพราะอุปนิสสยปัจจัย ไม่ใช่เพราะ ปุเรชาตปัจจัย ไม่ใช่เพราะปัจฉาชาตปัจจัย ไม่ใช่เพราะอาเสวนปัจจัย ไม่ใช่เพราะกัมมปัจจัย ไม่ใช่เพราะวิปากปัจจัย ไม่ใช่เพราะอาหารปัจจัย ไม่ใช่เพราะอินทริยปัจจัย ไม่ใช่เพราะฌานปัจจัย ไม่ใช่เพราะมัคคปัจจัย ไม่ใช่เพราะสัมปยุตตปัจจัย ไม่ใช่เพราะวิปปยุตตปัจจัย ไม่ใช่เพราะอัตถิ ปัจจัย ไม่ใช่เพราะนัตถิปัจจัย ไม่ใช่เพราะวิคตปัจจัย ไม่ใช่เพราะอวิคตปัจจัยได้อย่างไร [๔๗] กุศลธรรม อาศัยกุศลธรรมเกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย ไม่ใช่เพราะ อารัมมณปัจจัยได้อย่างไร ในอนุโลมนัย เอกมูลกะ ทุมูลกะ ติมูลกะ จตุมูลกะ จนถึงเตวีสติมูลกปัจจัย แห่งบทหนึ่งๆ ท่านจำแนกไว้พิสดารแล้วอย่างใด แม้ในปัจจนียนัยก็พึงจำแนกให้พิสดารอย่างนั้น ในปัจจนียะ มีนัยอันลึกซึ้ง ๖ ประการ คือ ติกปัฏฐานอันประเสริฐ ทุกปัฏฐานอัน อุดม ทุกัตติกปัฏฐาน ติกัททุกปัฏฐาน ติกัตติกปัฏฐาน และทุกัททุกปัฏฐาน

พระไตรปิฎก ไทย (ฉบับหลวง) เล่มที่ ๔๐
อภิธรรมปิฎก มหาปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๑

พระไตรปิฎก ไทย (ฉบับมหามกุฏฯ) เล่มที่ ๘๕
อภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน ภาคที่ ๑